Artrose, ook wel (osteo)artritis genoemd, is een proces waar er meer kraakbeen verloren gaat in het gewricht dan er door het lichaam opnieuw aangemaakt wordt. Het kraakbeen raakt beschadigd en misvormd en verdwijnt soms helemaal. Hierdoor kunnen botten over elkaar gaan schuren wat er pijnlijk is.
Artrose is progressief
dat wil zeggen dat de slijtage steeds verder doorzet. Artrose komt vooral voor in knieën, ellebogen en de heupen. Een gewricht wordt omgeven door een kapsel, het gewrichtskapsel. Deze houdt de gewrichtsvloeistof in het gewricht. De gewrichtsvloeistof (synovia) zorgt voor de “smering” van het gewricht (te vergelijken met smeerolie) en het heeft een schokdempende werking. Op de plaats waar de botten bewegen ten opzichte van elkaar zit kraakbeen. Kraakbeen zorgt ook voor een soepele beweging en dient ook als “schokdemper”. Kraakbeen zit ook in de oren en in het neus-tussenschotje. Zonder kraakbeen zouden de botten tegen elkaar aandrukken, wat extreem pijnlijk is!
Hoe ontstaat artrose?
Artrose ontstaat als gevolg van beschadigingen in een gewricht. Dat kan gebeuren bij overbelasting van een gewricht, schade als gevolg van trauma, of als het gewricht niet goed gevormd is (niet goed in elkaar past), bijvoorbeeld bij HD (heupdysplasie). Vaak begint het met beschadiging van het kraakbeen, maar artrose kan ook ontstaan als er kan ook een stukje bot losraakt. Indien dit in het gewricht blijft zitten, schuurt het bij elke beweging over het kraakbeen. Daardoor raakt het kraakbeen nog verder beschadigd. Het duurt heel lang voordat versleten kraakbeen weer terug groeit! Hierbij is het belangrijk dat er niet teveel druk op het gewricht staat. Daarom is het belangrijk dat de hond/kat geen overgewicht heeft. Want hoe zwaarder het dier, des te meer gewicht en druk er op het kraakbeen komt te staan.
Behalve dat er kraakbeen verdwijnt, wordt er ook nieuw botweefsel gevormd. Dit wordt echter niet op de juiste manier gevormd, waardoor er bot-woekeringen ontstaan. Deze botwoekeringen vormen zich rond het gewricht. Pezen die langs deze botnieuwvormingen lopen, schuren langs deze uitsteeksels. Dit veroorzaakt pijn. Artrose is goed te zien op röntgenfoto’s. Op de foto hieronder, een kunststof ellebooggewricht, is goed te zien hoe een gewricht eruit ziet met ernstige artrose.
Wat zijn de verschijnselen van artrose?
Honden met artrose lopen kreupel. Ze doen dit met name in het begin (“startkreupel”), dus als ze net zijn opgestaan, dan lopen ze vaak stijf. Of ze trekken met een poot. Naar mate ze langer lopen, verdwijnt de kreupelheid. Honden met artrose komen vaak ook moeizaam overeind. En als u een (te) lange wandeling met ze maakt, dan lopen ze de dag erna nog erger mank. Katten met artrose lopen in het algemeen minder mank. Lang is gedacht dat artrose bij katten nauwelijks voorkwam. Dit is niet waar. Uit een onderzoek is gebleken dat 65% van de katten ouder dan 12 jaar last heeft van artrose. Maar katten uiten dit niet duidelijk. Ze vertonen vage klachten zoals minder trappen lopen, minder springen, veel slapen, weinig (buiten) spelen of rennen. Vaak wordt dit aan ouderdom toegeschreven, maar ook artrose kan hier een oorzaak in spelen!
Het zichtbaar maken van de artrose
Tijdens een orthopedisch onderzoek worden de gewrichten van de hond/kat gecontroleerd en er wordt gekeken waar het probleem zit. Dit zal aan het licht komen door op een reactie of pijnuiting van het dier te letten tijdens het palperen en bewegen van de gewrichten. Hierna kan er een röntgenfoto gemaakt worden om de ernst van de artrose in kaart te brengen.
Wat te doen?
Artrose is niet te genezen! Artrose kan wel worden afgeremd, waardoor de slijtage van het gewricht minder snel voortschrijdt. Het belangrijkste onderdeel van de behandeling is het geven van ontstekingsremmers/pijnstillers (NSAID’s), op voet gevolgd door het handhaven van een juist gewicht. Daarnaast spelen een apart bewegingspatroon en voedingssupplementen een belangrijke rol.
Behandeling
Hieronder volgt de behandeling van artrose in volgorde van belangrijkheid!
- Ontstekingsremmers (NSAID’s)/pijnstillers: omdat artrose gepaard gaat met een ontstekingsreactie in het gewricht, is het goed deze te bestrijden met ontstekingsremmers. We noemen deze NSAID’s (Non Steroid Anti-Inflammatory Drugs). NSAID’s kunnen langdurig gegeven worden in de bestrijding van artrose. Behalve het remmen van de ontsteking, nemen ze ook de pijnlijkheid weg waarmee artrose gepaard gaat. Dit is vaak een flinke verbetering in het leven van het dier. Voorbeelden van NSAID’s zijn Trocoxil, Previcox, Rimadyl, Carprodyl, Metacam, Flexicam en Tolfedine.
- Gewichtscontrole: hoe zwaarder een hond of kat is, des te meer gewicht komt er dagelijks op de gewrichten te staan. Als er te veel gewicht op de gewrichten rust, komt er ook veel druk op het kraakbeen te staan. Het kraakbeen groeit niet aan als er druk op staat. Het is daarom ontzettend belangrijk dat de hond/kat niet te zwaar is en te zware dieren moeten absoluut op een dieet worden gezet!
- Aangepaste beweging: honden met artrose moeten met mate bewegen maar wel de volgende regels in acht nemen: a. liefst rechtlijnig wandelen, niet teveel bochten maken (geen balgooien e.d.) b. geen trappen lopen c. geen heuvels op- en aflopen d. korte stukjes wandelen ipv lange wandelingen (liever 6x per dag 10 minuten dan één keer een uur) e. zwemmen is heel goed voor de gewrichten
- Voedingssupplementen: Glucosamine en chondroïtine zijn stoffen die goed zijn voor de gewrichten. Ze voorkomen de afbraak van kraakbeen. Dit bestaat in poedervorm (over de maaltijd), tablet en er zijn ook voedingen verkrijgbaar waar deze stoffen in verwerkt zijn, zodat u geen apart supplement meer hoeft te geven. (bijvoorbeeld Royal Canin Mobility Diet)
- Therapie: in de vorm van fysiotherapie, shockwavetherapie en accupunctuur. Doel van deze therapieën is het verminderen van de pijn waardoor het dier goed blijft bewegen, niet gaat aankomen en de spiermassa op pijl blijft houden.
Heeft uw dier klachten?
Heeft uw hond of kat symptomen die hierboven beschreven staan, zoals moeite met opstaan, stijf lopen of kreupel lopen, neem dan eens contact op. Wanneer er geen behandeling wordt ingezet zal het huisdier steeds minder gaan bewegen en in gewicht toenemen.
Met medicatie, voedingssupplementen en eventueel een afvaldieet, is het leven van een hond/kat met artrose een stuk aangenamer te maken en wordt verdere gewrichtsafbraak geremd.